Quan Tổng trấn La Mã bấy giỠhiệu là Philatô, thuộc quà tộc Phonxiô.
Ông được hoà ng đế Tibêriô đặt là m Tổng trấn xứ Giuđêa từ năm 26 đến năm 36. Ông
thÆ°á»ng đóng tại Xêxanêa bên bá» Ãịa Trung Hải. Trong những dịp đại lá»…, ông Ä‘em
quân vá» thà nh Jêrusalem chừng mÆ°á»i năm hay hai mÆ°Æ¡i ngà y để giữ tráºt tá»±. Năm
nay, dịp lễ Vượt Qua, dịp Chúa chịu chết, ông cũng đem quân vỠđóng ở giáo đô
Jêrusalem trong má»™t đồn kiên cố có 4 tháp cao, gá»i là đồn Antônia. Ãối vá»›i
thượng vị Tibêriô và Thượng nghị viện La Mã, ông hết sức phục tùng. Nhưng đối
vá»›i ngÆ°á»i Do Thái, ông tá» thái Ä‘á»™ kiêu căng khinh miệt, và giở những món ác má»—i
khi hồ nghi Do Thái muốn láºt đổ quyá»n bÃnh ông. Ông không đếm xỉa đến tục lệ vÃ
lá»… nghi tôn giáo của há», vì thế đã hÆ¡n má»™t lần ông Ä‘i sai Ä‘Æ°á»ng lối chÃnh trị
đối vá»›i dân, là m bá»n sÄ© phu Do Thái oán háºn.
Má»™t ngà y kia ông lấy tiá»n trong ngân khố của Thánh Ä‘Æ°á»ng để xây cất
má»™t ống dẫn nÆ°á»›c. Cá» chỉ đó là m các Trưởng tế vô cùng tức bá»±c. Ãể dà n hòa, ông
truyá»n cho quân lÃnh lấy những thuẫn bằng và ng bắt được của các dân Ä‘em và o để ở
Thánh Ä‘Æ°á»ng. Ông tưởng thế là đẹp lòng dân. NhÆ°ng trái lại, những thuẫn đó có
khắc hình những tượng thần ngoại giáo, nên Do Thái cho là ông muốn vÅ© nhục Ãấng
Giavê. Các Trưởng tế và Kỳ lão liá»n mượn dịp nà y, sai ngÆ°á»i sang La Mã để phản
đối, khiến La Mã lệnh cho ông phải thu hồi những thuẫn đó. Từ đó, sau cuộc thất
bại nà y, ông đâm ra nhu nhược và do dá»±, Ãt dám Ä‘i ngược ý dân, nhất là trong
những vấn đỠtôn giáo.
Váºy sáng ngà y thứ sáu, ấn định xong chÆ°Æ¡ng trình, các Trưởng tế, Luáºt
sĩ và Kỳ lão đem Chúa đến xỠở dinh quan Philatô. Chương trình của hỠlà biến
vấn Ä‘á» tôn giáo thà nh vấn Ä‘á» chÃnh trị, nghÄ©a là : Hẳn Chúa có tá»™i vá»›i dân tá»™c
và tôn giáo, nhưng nhất là có tội với thượng vị Rôma. Hôm ấy ngà y áp lễ Vượt
Qua, nên thủ đô Jêrusalem cháºt nÃch ngÆ°á»i, các Ä‘Æ°á»ng phố tấp náºp kẻ Ä‘i ngÆ°á»i
lại. Khi quân lÃnh Ä‘iệu Chúa đến dinh ông Philatô, dân chúng nhìn xem và bà n tán
má»—i ngÆ°á»i má»™t cách. NgÆ°á»i nà y nói : Kìa Giêsu, nhà tiên tri đã bị bắt và bị trói
cả hai tay ! NgÆ°á»i kia nói : Mà tất cả các Trưởng tế Luáºt sÄ© và Kỳ lão đã kết án
Giêsu, chắc Giêsu là má»™t ngÆ°á»i dối trá má»›i bị thế. NgÆ°á»i khác nữa : NhÆ°ng nà y
những phép lạ của hắn ở đâu, những phù pháp của hắn đã biến đi đà ng nà o ? Thôi
Ä‘Ãch rồi, xÆ°a kia hắn chỉ huyá»n hoặc dân Ä‘en. Bà n tán thế, rồi há» bên phe kẻ
mạnh và quay ra phản đối Chúa. Há» bÆ°á»›c theo bá»n đối phÆ°Æ¡ng của Chúa đến táºn dinh
ông Philatô.
Nhưng đến dinh ông Tổng trấn, hỠđứng ngoà i sân, chứ không và o trong nhà , vì
theo tục lệ của há», và o nhà ngÆ°á»i ngoại là mắc nhÆ¡, không còn được mừng lá»… Vượt
Qua nữa. Ãã được báo trÆ°á»›c, ông Philatô ung dung bÆ°á»›c ra ngoà i hiên để xỠán.
Ãồng thá»i, hai tên lÃnh áp Ä‘iệu Chúa lên thá»m cao và bắt Ngà i đứng vá» phÃa tay
phải. Philatô bệ vệ ngồi trên một chiếc ghế khắc chạm rất khéo, và không để mất
thì giá», ông quay nhìn xuống bá»n ná»™p Chúa, Ä‘i thẳng và o vấn Ä‘á» và lãnh đạm há»i
:
--NgÆ°á»i nà y có tá»™i gì mà các ngÆ°Æ¡i
truy tố ?
Câu há»i của Philatô nhÆ° gián tiếp bênh ngÆ°á»i bị cáo, là m các ủy viên
Do Thái bá»±c tức, tất cả Há»™i đồng Cá»™ng tá»a và dân phải khó nhá»c trong ngà y áp lá»…
đến để xin ông xá» cho má»™t việc hệ trá»ng mà ông lại há»i thế Æ° ? Hay ông hồ nghi
vá» thái Ä‘á»™ Ä‘oan trang của Ngà i ? Cả bá»n liá»n lên giá»ng bất mãn :
Nếu không có tội, chúng tôi nộp nó cho
quan là m gì ?
Ãể ủng há»™ câu nói trên, nhiá»u Trưởng tế, Luáºt sÄ© và Kỳ lão cùng nhao
nhao lên tố cáo, má»—i ngÆ°á»i nói má»™t câu :
--Nó đã sỉ nhục tôn giáo !
--Nó dám hăm Ä‘e sẽ phá Thánh Ä‘Æ°á»ng
!
--Nó mạo xưng là Chúa Cứu Thế !
--Nó dám tá»± nháºn là Con Ãức Chúa Trá»i
!
--Nó dùng tà thuáºt để lừa dối dân Ä‘en ! VÃ
nó đáng chết !
Thái Ä‘á»™ của há» là m ông Philatô tức khÃ, ông nói dịu mát lại :
--Thế các ngÆ°Æ¡i hay Ä‘em ngÆ°á»i nà y Ä‘i
và xá» theo luáºt của các ngÆ°Æ¡i.
Bá»n Ä‘Ã n anh Do Thái cảm thấy trong lá»i nói đó má»™t Ä‘iá»u chua chát vì há»
mất quyá»n lên án tá» hình. NhÆ°ng lúc hữu sá»± cÅ©ng phải nhún nhÆ°á»ng, hỠđáp lại
:
--Nhưng quan biết, chúng tôi không có
quyá»n xá» tá» ai.
Hai tiếng “xá» tá»â€ vang bên cạnh ngÆ°á»i bị trói có vẻ hiá»n là nh đứng
trước mặt ông Philatô, là m đầu óc ông nổi lên ý nghĩ vỠmột việc tối hệ. Hai mắt
ông ánh lên má»™t tia nghi hoặc. Ông biết lắm, nhiá»u cái đối vá»›i Do Thái là trá»ng
tá»™i, nhÆ°ng đối luáºt Rôma, chỉ là vô tá»™i hay là má»™t tá»™i thÆ°á»ng không đáng kể.
NhÆ°ng bá»n cáo già của Ãá»n thá» hiểu biết : tố cáo Giêsu vá» vấn Ä‘á» tôn
giáo sẽ không được việc, song chỉ là m trò cÆ°á»i cho viên Tổng trấn. Há» chuyển
sang địa hạt khác, truy tố phạm nhân vá» tá»™i chÃnh trị. HỠđồng thanh cáo buá»™c
:
--- Tội nó rất lớn, Chúng tôi bắt được nó tuyên
truyá»n, xúi dân là m loạn, cấm dân ná»™p thuế, và muốn được tôn là m Cứu Thế, là m
vua.
Ãó là những lá»i tố cáo khá rõ rệt và chi tiết. Tuy nhiên, những lá»i tố
cáo đó hoà n toà n là vu oan. Chúa có giảng dạy tháºt. NhÆ°ng không bao giá» Ngà i xúi
dân là m loạn cả. Ngà i chỉ dạy ngÆ°á»i dân khổ sở lầm than biết cách tìm hạnh phúc
Ä‘Ãch thá»±c, cÅ©ng nhÆ° Ngà i dạy “Của Xêgia trả cho Xêgia†chứ không bao giá» Ngà i đả
Ä‘á»™ng đến ngÆ°á»i La Mã. Còn vấn đỠ“Cứu Thế†Ngà i đã nêu rõ ý nghÄ©a siêu nhiên của
danh từ đó, chứ không bao giá» Ngà i tuyên bố theo ý nghÄ©a chÃnh trị và phà m tục
nhÆ° há» gán cho Ngà i. Sau cùng, lá»i tố cáo “là m vua†tháºt là vô lý quá, vì Ngà i
chẳng có quân binh khà giới và không mà ng chi đến của cải ; trái lại có lần dân
chúng muốn tôn Ngà i là m vua, Ngà i phải trốn tránh, và Ngà i hằng sống với kẻ
nghèo khó, chứ không lui tá»›i lá»›p ngÆ°á»i già u sang. Và quả thá»±c, nếu những lá»i tố
cáo trên đây có ná»n tảng chắc chắn, hẳn ông Philatô phải coi là trá»ng hệ. NhÆ°ng
cà ng tố cáo ông cà ng sinh nghi. Ông nghÄ© ngÆ°á»i khôn ngoan và hiá»n là nh đứng
trước mặt ông không thể phạm những tội như thế được.
Chắc hẳn đó chỉ là chuyện bịa đặt do lòng ác của dân chúng. Phải, ông láºp
luáºn : giá»›i Ãạo trưởng, Luáºt sÄ© và Kỳ lão, lÅ© rắn Ä‘á»™c của Ãá»n thá», rất ghét La
Mã và ghét ông, hằng tìm cách láºt đổ ông và quét sạch ảnh hưởng của ngÆ°á»i thống
trị, không lẽ đã hóa dại, cùng nhau đến tố cáo ở tòa ông má»™t ngÆ°á»i đồng bà o có
óc cách mạng đứng lên đả phá ngÆ°á»i La Mã. Bởi váºy, ông nghÄ© đây chỉ là chuyện
thù hằn, và muốn biết rõ chuyện há»i ngÆ°á»i bị cáo là tốt hÆ¡n. Nên ông đứng dáºy,
lui và o nhà trong và truyá»n cho quân lÃnh Ä‘em Chúa Giêsu và o. Ông bá» qua những
Ä‘iểm phụ, Ä‘i và o Ä‘iểm chÃnh ngay, thân máºt há»i Chúa :
--Ông có phải là Vua Do Thái không
?
Nhưng Chúa không thưa, Ngà i im lặng, vì quả thực rất khó là m cho một
ngÆ°á»i La Mã, hÆ¡n nữa má»™t ngÆ°á»i vô thần theo chủ nghÄ©a Pyrô, vẫn mù tịt vá» những
lá»i hứa “Cứu thoát†của Ãức Chúa Trá»i, hiểu ngay được cái ý nghÄ©a vÄ© đại của má»™t
vì vÆ°Æ¡ng trong NÆ°á»›c Siêu Nhiên, Ngà i sẽ láºp, má»™t nÆ°á»›c muôn Ä‘á»i tồn tại, vượt
trên má»i nÆ°á»›c thế gian. NhÆ°ng vẻ khẩn khoản nhÆ° muốn chóng được nghe má»™t tiếng
“không†bởi miệng Ngà i để tha ngay, ông Philatô há»i lại nữa :
--Ông là Vua Do Thái phải không
?
Bây giỠim lặng nữa, tức là gián tiếp phản lại mình và chối là nói
dối, Ngà i cÅ©ng không muốn nói dối để thoát thân, Ngà i liá»n đáp lại ông Philatô,
nhÆ°ng vá»›i má»™t câu ngầm phân biệt ý nghÄ©a tiếng “Vua†mà Ngà i sẽ nháºn :
--Quan tá»± ý nói ra Ä‘iá»u đó, hay có ai
đã nói với quan vỠtôi ?
Câu đó có nghĩa là : Quan hiểu tiếng “Vua†theo ý nghĩa nà o ?
Nếu quan tá»± ý nói tiếng “Vua†có nghÄ©a chÃnh trị và ngÆ°á»i xÆ°ng mình là vua ngÆ°á»i
là phản loạn. NhÆ°ng nếu chÃnh ngÆ°á»i Do Thái nói cho quan, tiếng “Vua†lại có
nghĩa tôn giáo, chỉ chức vụ một nhà tiên tri hay một vị cứu thế, khác hẳn với
ngÆ°á»i phản loạn.
Nghe lá»i Chúa, ông Philatô đâm hoang mang, nhÆ°ng biết Ä‘Ãch xác quan
niệm ngÆ°á»i Do Thái vá» tiếng “Vua†và tiếng “Cứu Thế†Ông nhún vai trả lá»i Chúa
giá»ng kiêu kiêu:
--Ta đây đâu phải là ngÆ°á»i Do Thái ? Ta chỉ
biết dân tộc của ông và các Trương tế đã nộp ông cho ta. Thế ông đã hà nh động gì
?
Nhưng không để ý đến câu thoái thác của Philatô. Chúa Giêsu trở lại vấn đỠđã
nêu ra, giải thÃch chức vụ của Ngà i :
--Nước của tôi không giống nước của
thế trần nà y. Bằng chứng là , nếu tôi là m vua theo nghĩa thế tục hiểu, hẳn quân
Ä‘á»™i của tôi đã đánh tháo để tôi khá»i bị ná»™p cho ngÆ°á»i Do Thái. NhÆ°ng công việc
đã xảy ra, vì quả thực vương tước của tôi không phải bởi thế gian.
Nghe Ngà i nói, Philatô cho là kỳ khôi quá : Thế ra lại có hai thứ quốc
gia, má»™t ở thế trần má»™t ở trên trá»i Æ° ? Phải ! NgÆ°á»i ta nói ở trên trá»i có thần
minh và thánh chúa. NhÆ°ng đó là chuyện hoang Ä‘Æ°á»ng, còn nÆ°á»›c ở thế trần nà y má»›i
là cái gì có thá»±c chứ ? Ông ngạc nhiên, tròn hai mắt nhìn Chúa và há»i lại :
--Thế ông tháºt là vua ?
Chúa đáp lại :
--Phải ! Tôi là vua theo ý nghĩa đã
nói. Tôi sinh ra và xuống trần vì má»™t nhiệm vụ : Là m chứng vá» sá»± tháºt...Tất cả
những ai tìm sá»± tháºt, sẽ nghe lá»i tôi.
Nói thế, Chúa đã giảng rõ nÆ°á»›c của Ngà i là NÆ°á»›c Trá»i, má»™t nÆ°á»›c thiêng
liêng ở trong lòng má»—i ngÆ°á»i. Ai phục thiện, ai yêu chân lý, ngÆ°á»i ấy là công
dân của NÆ°á»›c Trá»i. Sá»± tháºt là sá»± tháºt. Theo sá»± tháºt ngÆ°á»i ta phải lÆ°Æ¡ng thiện,
công chÃnh, bác ái, từ bi và khoan dung quảng Ä‘á»™, không tham lam, không Ãch ká»·
đê hèn. Chức vụ của Ngà i là tuyên giảng sá»± tháºt đó. Ngà i giảng để cải hóa các
linh hồn, và để đạt mục Ä‘Ãch, Ngà i không cần tiá»n bạc và quân Ä‘á»™i nhÆ° các vua
chúa thế gian. NhÆ°ng Ngà i cần những lÆ°Æ¡ng tâm thiện hảo biết nghe lá»i Ngà i, để
Ngà i Ä‘em lại cho ánh sáng sá»± tháºt, ngõ hầu kiến tạo nÆ¡i các linh hồn má»™t nÆ°á»›c
Yêu ThÆ°Æ¡ng và Hòa Bình, vượt trên giá»›i hạn thá»i gian và không gian.
NhÆ°ng Philatô là con ngÆ°á»i võ tÆ°á»›ng kiêm chÃnh trị, suốt Ä‘á»i quen dùng
bạo lá»±c và mÆ°u mô, không thèm biết đến sá»± tháºt. Hay đối vá»›i ông, sá»± tháºt là sức
mạnh, là cÆ°á»ng quyá»n, là chÃnh khoái lạc của Ä‘á»i sống. Nên nghe qua những danh
từ “vua của sá»± tháºt†ông chỉ tá» vẻ ngạc nhiên và lãnh đạm. Rồi nghÄ© bụng, hay
ngÆ°á»i bị cáo đây là má»™t triết gia muốn kéo ông và o má»™t khu vá»±c rắc rối đầy những
huyá»n hoặc bà nhiệm, vượt khu vá»±c ông không quen. Ông tỳ và o thà nh ghế, vừa đứng
dáºy vừa lãnh đạm há»i :
--Sá»± tháºt là gì ?
Há»i thế là để trốn thoát, và không cần đợi Chúa đáp lại, ông vá»™i trở
ra ngoà i hiên. Sự hiện diện của ông là m cả công đình náo động. Ông chưa kịp nói,
từ các góc, nhất là phÃa các Trưởng tế và Kỳ lão, đã rầm rầm nổi dáºy những lá»i
khiếu nại, đòi ông lên án cho Chúa Giêsu mà quân lÃnh vừa Ä‘iệu ra đứng ở chá»— cÅ©.
Ông bực mình quay nhìn Chúa và nói :
--Ông có nghe thấy bao nhiêu chứng cớ
buá»™c tá»™i ông không ? Ông không thÆ°a lại Ä‘iá»u gì à ?
TrÆ°á»›c những lá»i truy tố, ngÆ°á»i bị cáo thÆ°á»ng hay kêu lên hoặc múa may
để chữa tội, minh chứng là mình oan. Nhưng ở đây, Chúa vẫn bình tĩnh thản nhiên,
không thÆ°a lại má»™t lá»i nà o, khiến ông bỡ ngỡ và thán phục. Ông có cảm tưởng nhÃ
triết há»c nà y là đồ đệ của Platon : “Há»… bị cáo gian là giở lối lặng thinh, không
thèm thÆ°a lại.†Sau cùng ông nghÄ© ngÆ°á»i bị cáo đây quả là vô tá»™i và bá»n sÄ© phu
Do Thái tố cáo Ngà i chỉ để thá»a lòng oán giáºn hÆ¡n là vì công tâm công lý. Ông
muốn tha Ngà i. Ông giÆ¡ tay truyá»n má»i ngÆ°á»i yên lặng, tuyên bố vá»›i các Trưởng tế
và toà n dân :
--Ta không thấy ngÆ°á»i nà y có tá»™i hay
Ä‘iá»u gì đáng phải kết án.
NhÆ°ng lá»i tuyên bố của ông bị phản đối kịch liệt, những tiếng huyên
náo rầm rá»™ vang lên cả má»™t góc trá»i. Cảm tưởng của há» nhÆ° mồi ngon sắp chạy
thoát. Những ngÆ°á»i truy tố Chúa nhao nhao lên tiếng : Sao ?.....Sao thế nà o ?
Quan định tha một kẻ giả mạo ư ?
--Một kẻ xui nhân nổi loạn, một kẻ
chuyên nói dối để kiến ăn, má»™t kẻ là m náo Ä‘á»™ng khắp miá»n Galilêa đến Giuđêa Æ°
?!......
Nghe nói đến “Galilêa: ông Philatô mừng, vì những ngÆ°á»i ở xứ đó không
thuá»™c quyá»n ông, nhÆ°ng thuá»™c quyá»n vua Hêrôđê và vua nà y hiện Ä‘ang ở Jêrusalem.
Ông liá»n Ä‘iá»u tra xem Ngà i có phải là ngÆ°á»i xứ Galilêa không để tìm má»™t lối
thoát. Mấy phút sau, biết rõ Ngà i thá»±c là ngÆ°á»i xứ Galilêa, ông liá»n sai giải
Ngà i đến tòa vua Hêrôđê để vua nà y xét xá».
(Còn Tiếp) = Chiếc Ão Trắng |